نقدی بر کتاب «نظریه‌های تأثیرگذار در علم نجوم که شما باید بدانید»
این نوشته ابتدا در دوره ۲، شماره ۵ و ۶ – ( فصلنامه نقد کتاب علوم محض و کاربردی (شماره ۵و ۶، بهار و تابستان ۹۴) ۱۳۹۴ ) نوشتۀ مصطفی یاوری منتشر شده است. برای مطالعه‌ی راحت‌تر، نسخه‌ی PDF مقاله با صفحه بندی مجله (با حجم ۷۹۰ کیلوبایت) را از اینجا دانلود کنید.
چکیده
«نظریه‌های تأثیرگذار در علم نجوم که شما باید بدانید» عنوان کتابی است نوشتۀ جوآن بیکر، با ترجمۀ امیرحسین فرجادنسب، که توسط دکتر مهدی خاکیان قمی ویراست علمی و توسط انتشارات سبزان منتشر شده است. نویسنده در این کتاب از دیدگاه خودش ۵۰ نظریۀ تأثیرگذار در علم نجوم را آورده و هرکدام را در چند صفحه معرفی کرده است. همان‌گونه که در این نوشتار خواهیم دید، این کتاب ارزش چندانی برای ترجمه نداشته و یک کتاب بسیار معمولی و دم‌دستی با ایرادات علمی و کاستی‌های بسیار است. با این وجود مترجم، ویراستار علمی و ناشر، همین کتاب را نیز به درستی به فارسی برنگردانده‌اند و یک کتابسازی، یک ترجمۀ غیرمفید و در نهایت یک کتاب با فرم و ظاهری پر از اشکال روانۀ بازار ساخته‌اند. با توجه به تنوع نگارش‌های ناصحیح در کتاب، این تصور که کتاب توسط یک نفر ترجمه نشده باشد و به‌صورت فصل به فصل، توسط افراد مختلفی (شاید به‌عنوان پروژۀ دانشجویی) صورت گرفته باشد دور از ذهن نیست. همچنین با توجه به این‌که کتاب یک ویراستار علمی دارد، اما پر از ایراداتی دم‌دستی است که حتی یک تایپیست نیز متوجه آن‌ها می‌شود، بعید نیست که نام ویراستار علمی تنها به عنوان زینت‌الکتاب بر روی جلد آمده باشد. هرچند بررسی سایر کتاب‌های این ویراستار علمی نیز نشان می‌دهد که ممکن است ایشان واقعاً با این ابتدائیاتِ نجوم نیز ناآشنا باشند. مترجم و ناشر ادعا دارند که این کتاب از نظر اصول نشر، اهمیت موضوع در سطح جامعه، امانت‌داری در ترجمه، اصول نگارشی و مبانی زیبایی‌شناسی در سطح بالایی قرار دارد. در ادامه خواهیم دید که هیچ یک از این موارد، حتی به‌صورت حداقلی نیز در کتاب رعایت نشده است.
واژگان کلیدی: نظریه‌های تأثیرگذار در علم نجوم، مهدی خاکیان قمی، کتابسازی، ویراستاری علمی، امیرحسین فرجادنسب، انتشارات سبزان، مجموعه‌سازی ادامه مطلب
