انجمن نجوم مشهد پنجمین رقابت رصدی را به یاد‌بود و بزرگداشت عبدالرحمان صوفی رازی، ستاره‌شناس و ریاضی‌دان بزرگ ایرانی در تاریخ ۲۸ و ۲۹ام شهریور ماه ۱۳۸۸ در رصدگاه ملی سه قلعه و با حمایت شرکت افزار پرداز رمیس و همکاری مرکز رشد واحدهای فناوری استان خراسان جنوبی، بخشداری، شهرداری و کانون فرهنگی هنری امام علی (ع) شهر سه قلعه برگزار کرد.
پس از برنامه ریزی هایی که در چهار ماه اخیر صورت گرفت، ثبت نام پنجمین دوره ی رقابت های رصدی منطقه ای صوفی از تاریخ چهارم تا بیست و دوم شهریور ماه انجام گرفت. علاقه‌مندان به شرکت در این برنامه از طریق پایگاه اینترنتی انجمن نجوم مشهد و نیز مراجعه‌ی حضوری در سه بخش رقابتی، آزاد و عکاسی ثبت نام کردند .
سرانجام صبح شنبه بیست و هشتم شهریور ماه، جمعی از رصدگران، عکاسان و علاقه مندان به نجوم در کنار درب دبیرستان حسین فاتح جمع شدند تا راهی رصدگاه ملی سه قلعه شوند. سه دستگاه اتوبوس با ۹۸ نفر از علاقه مندان به آسمان شب، به سمت کویر سه قلعه به راه افتاد.
انجمن نجوم مشهد اولین دوره ی رقابت های منطقه ای صوفی رازی(که پیش از این به نام «ماراتن پلاس» شناخته می‌شد) را در شهریور ۱۳۸۲ در منطقه‌ی گلمکان برگزار کرد. دوره‌های پس از آن تاکنون نیز با همکاری ستودنی مسؤولان شهر سه‌قلعه، به ویژه کانون فرهنگی-هنری امام علی(ع) این شهر در کویر اطراف سه‌قلعه برگزار گردیده است.
علاوه بر این، پنجمین رقابت رصدی منطقه‌ای صوفی از حمایت مالی شرکت نرم افزاری رمیس نیز برخوردار بود. در بخش رقابتی ۲۵ نفر شرکت کننده از مشهد و ۱۱ نفر از شهرستان های قائن، فردوس، کرمان و شهر سه قلعه در دو بخش انفرادی- گروهی و تیمی به رقابت پرداختند. در بخش آزاد و عکاسی نیز ۴۲ نفر از مشهد و شهرستان ها حضور داشتند.
در راه، بسته‌هایی شامل برگه‌هایی با محتوای نکات و توصیه‌های ضروری، نکات رصدی، نقشه‌ی رصدگاه، لیست اجرام رقابت و نحوه‌ی گروه‌بندی و داوری بین شرکت‌کنندگان توزیع شد.
برای برگزاری هرچه بهتر برنامه، پس از تصمیم‌گیری اولیه، کمیته‌هایی به شرح زیر تعریف شدند و به این شکل دبیرخانه‌ی پنجمین رقابت رصدی صوفی آغاز به کار نمود:
* کمیته ی علمی با همکاری آقای علی فتح‌اله‌زاده: تهیه ی فهرست اجرام رصدی، داوری رصد و اعلام نتایج و…
* کمیته ی اجرایی با همکاری آقای علیرضا عطایی، آقای سینا خسروانی و آقای حسین نصراله‌زاده: کلیه ی امور تدارکات برنامه از ثبت نام تا پایان برنامه، تغذیه، پزشکی سلامت، پشتیبانی فنی، حفاظت رصدگاه و …
* کمیته ی هماهنگی محلی با همکاری آقای مهدی هاشم زهی، آقای رضا مختاری، آقای مهدی هاشمی و آقای علیرضا کاظمی: انتخاب رصدگاه، بازدید محل، راهنمایی گروه در کویر، پیگیری و تامین نیاز‌های رصدگاه در ارگان‌های دولتی خراسان جنوبی و…
* کمیته ی روابط عمومی و پیگیری با همکاری خانم فاطمه قاسمی: هماهنگی و پیگیری جلسات، ارتباط با حامی مالی برنامه، تامین منابع مالی و خرید و …
* کمیته ی گزارش نویسی و تبلیغات با همکاری آقای حمید نیک سلیمانی و خانم افروز ارزه گر: انجام امور اطلاع رسانی، پوشش خبری، گزارش پایانی، تهیه پوستر، آرم و تندیس…
* کمیته ی نظارت با دعوت از آقای محمد‌مهدی مطیعی(ناظر علمی)، آقای پورنگ پورحسینی(ناظر امور پیشاهنگی)، آقای ایمان احدی اخلاقی(ناظر اجرایی)، آقای حسین قربان نژاد(ناظر امور مالی)
همچنین زیرشاخه‌ی داوری کمیته‌ی علمی، متشکل از چهار داور از رصدگران مجرب و کار آزموده عبارت بودند از: آقای سیدعلی اصغر ربانی داور ملی و رصدگر باتجربه، آقای علی فتح اله زاده داور کشوری رقابت های صوفی و مسیه، خانم سمیه اصغرپور از داوران منطقه ای و کشوری و نیز از برندگان دوره‌های پیشین، آقای سیدسهراب افتخاری از برندگان دوره های گذشته‌ی رقابت های کشوری و منطقه‌ای.
کمک داوران که ثبت اجرام رصدی تایید شده توسط داوران را به عهده داشتند نیز عبارت بودند از: خانم ها مریم طباطبایی نسب، مهتاب فامیلی، مریم حدادی و آقای محسن صداقتی‌فر.
همچنین آموزش رصدگران بخش آزاد طبق برنامه ریزی‌های انجام شده توسط آقای سیدمحمدهادی طباطبایی، خانم ساره عطایی و خانم الهه آرشیان پیش‌بینی شد.
برای رفع نقص ابزار رصدی آسیب دیده، تیم فنی با ابزار مجهز در محل حاضر شده بود. تنوع تجهیزات فنی این تیم شگفت آور بود به حدی امکان تعمیرات اساسی ابزار رصدی نیز با توجه به وجود ژنراتور برق وجود داشت.
دو امدادگر ماهر و یک پزشک به همراه یک دستگاه آمبولانس، پشتیبانی امداد و نجات گروه را بر عهده گرفته بودند. علاوه بر این تمام افراد حاضر در برنامه از حمایت امنیتی تامین شده توسط پرسنل محترم پاسگاه انتظامی سه قلعه بهره می‌بردند. تعدادی چادر هلال احمر، ژنراتور برق و چهار سرویس بهداشتی جهت رفاه حال شرکت کنندگان در محل رصدگاه آماده شده بود. همکاری و همراهی استانداری خراسان جنوبی و نیز بخشداری، شهرداری و شورای شهر سه قلعه این شرایط را برای برگزاری مهیا کرده بود.
عصر روز شنبه حدود ساعت ۱۷:۳۰ اتوبوس‌ها به رصدگاه رسیدند. پس از پیاده شدن افراد، بعضی از رصدگران به استهلال ماه پرداختند. رصد آنان ناموفق بود و هلال ماه رویت نگردید.
ساعت ۱۷:۴۵ افتتاحیه‌ی برنامه برروی سکوی رصدگاه ملی سه قلعه و با خوش آمدگویی آقای ربانی دبیر این دوره آغاز شد. ایشان ضمن آرزوی لحظاتی خوش یاد آور شدند که در این رقابت تنها هدف؛ لذت بردن از زیبایی‌های آسمان است. و باید مواظب بود رقابت‌ها رفاقت‌ها را از بین نبرد. سپس برای شرکت کنندگان قوانین طول برنامه را یاددآوری کردند.
دبیر پنجمین رقابت رصدی صوفی خراسان ضمن تاکید بر حفظ محیط زیست، زیرگروه حفاظت رصدگاه که با همکاری آقای نصرالله زاده انجام می‌شد را معرفی کردند. این زیر گروه نظارت بر حفظ محیط زیست منطقه را برعهده داشتند و در طول برنامه با دقت و پیگیری، نظارت و حفاظت امنیتی محوطه‌ی رصد را کنترل می کردند.
زیرگروه آموزش انجمن نیز معرفی شد. این زیر گروه در دو بخش خانم ها و آقایان به آموزش رصدی، کار با تلسکوپ، استفاده از اطلس های آسمان، صورت های فلکی و… پرداخت.
جایگاه هریک از گروه ها اعلام شد. که البته با نظر داور محل گروه اندکی قابل تغییر بود. با توجه به تعداد گروه‌ها، هشت بخش برای گروه‌های آموزشی و چهار بخش برای گروه‌های رقابتی در نظر گرفته شده بود. گروه‌های عکاسی نیز در خارج از سکو به فعالیت پرداختند.
سپس آقای فتح اله زاده نیز ریز برنامه‌ها و زمان‌بندی رقابت را اعلام کردند. گروه‌ها در محل‌های تعیین شده بر روی سکوی قرار گرفتند و آماده‌ی شنیدن سوت مسابقه برای آغاز رقابت بودند.
با دمیده شدن سوت شروع رقابت در ساعت ۱۹:۳۰ گروه‌ها گرفتن اجرام را آغاز کردند. همان طور که انتظار می‌رفت به یک‌باره موجی از اصوات بلند که داوران را فرامی‌خواند در محیط رصدگاه به راه افتاد. ابزار رصدی به این سو و آن سو هدایت می‌شدند و نورهای قرمز بی‌درنگ نقشه‌ها را روشن می‌نمودند.
اولین بازه‌ی استراحت گروه‌ها ساعت ۲۱:۴۵ بود. در این بازه‌ی ۱۵ دقیقه‌ای آقای فتح الله زاده از گروه‌ها سوالات علمی می‌پرسیدند. سوالاتی در رابطه با قدرسنجی ستاره‌ها و سیارات. مشخصات تلسکوپ، اطلاعات اولیه‌ی رصدی و… که برای گروه‌ها امتیاز رصدی محسوب می شد.
رقابت تا ساعت ۲۳:۳۰ ادامه داشت. به علت ابری شدن هوا و نامساعد بودن شرایط جوی بازه‌ی استراحت دوم اعلام شد. پس از صرف شام همه منتظر صاف شدن هوا و شروع دوباره‌ی مسابقه بودند. اما وزش باد و رعد و برق مانع از شروع دوباره‌ی رقابت شد.
رعد و برق فرصتی طلایی برای گروه‌های عکاسی و ثبت صحنه‌های به یادماندنی ایجاد نمود.
۱۵۰جرم برای این رقابت در نظر گرفته شده بود که به علت ابری شدن هوا و توقف برنامه، با نظر هیات داوران مبنای محاسبه به ۱۰۰ جرم تقلیل یافت.
با طلوع خورشید گروه‌ها وسایل خود را جمع آوری کرده به سمت تپه‌های شنی راهی شدند. کویرنوردی از به یادماندنی‌ترین بخش‌های هر برنامهی کویر است. لذت راه رفتن، دویدن، شنیدن سکوت و منظره‌ی بی‌نظیر تپه ماهورها فرصت مناسبی است برای آنهایی که به دور از دغدغه های روزمره‌ی زندگی و آلودگی های شهری به دامن طبیعت پناه برده‌اند.
در بخش آخر برندگان پنجمین رقابت منطقه ای صوفی اعلام شد. برندگان و جوایز آنان این دوره با بررسی کمیته ی علمی و داوری بدین شرح اعلام شدند:
ساعت ۱۰:۳۰ صبح یکشنبه گروه با اجبار گرمای سوزان ریگ‌ها که تحملش برای پاها طاقت‌فرسا شده بود، از کویر بکر و زیبا دل کندند و به سمت شهر سه قلعه رهسپار شدند.پس از استراحتی کوتاه و اقامه‌ی نماز در خوابگاه مدرسه‌ی عشایری، ناهار توسط تیم اجرایی توزیع شد.
ساعت ۱۶:۳۰ اختتامیه‌ی برنامه با قرائت آیاتی از قرآن مجید آغاز گردید. در این برنامه که جمعی از مسؤولین محلی از جمله بخشدار، شهردار و امام جمعه شهر سه قلعه و نیز چند تن از اعضای شورای شهر سه قلعه در آن حضور داشتند، آقای عطایی ضمن خوش آمد به شرکت کنندگان و مهمانان گرامی برنامه، قسمت‌هایی از فعالیت های دانشمند بزرگ ایرانی،صوفی رازی را برای حضار قرائت کرد.
پس از آن آقای محمد گوهریان چند لحظه ای را در رابطه با روند برنامهی پنجمین رقابت، مشکلات آن ، حمایت های شرکت رایانه پرداز رمیس و ادامه‌ی همکاری با این شرکت و… صحبت کردند.
سپس آقای کریمی بخشدار محترم سه قلعه سخنانی را ایراد نمودند. ایشان ضمن اعلام حمایت از برگزاری رقابت در سال های آینده, خبرهای خوبی برای ما داشتند: شروع احداث جاده به رصدگاه ملی، طراحی سایت گردشگری و کویرنوردی و….
پس از آن آقای ربانی ،دبیر رقابت های منطقه ای صوفی، از تمامی اهالی محترم و مهمان نواز سه قلعه تشکر کردند و این را یادآور شدند که باید برای حفظ بافت فرهنگی این منطقه تلاش کرد. در ادامه از افرادی که با تلاش بسیار امکان برگزاری این برنامه را میسر نمودند تقدیر و تشکر به عمل آمد.
* اهدای لوح تقدیر، تندیس به ازای هر ابزار و جایزه به مقام اول در رده ی تیمی؛ آقایان کسری مختار پور، محمد رضا عطایی، معین پاکجو، مهران قربانی.
* اهدای لوح تقدیر، تندیس به ازای هر ابزار و جایزه به مقام دوم در رده ی تیمی؛ آقایان اسماعیل مرادی، احمد نظام، محمد جواد صفاران، مجتبی دیانی.
* اهدای لوح تقدیر و تندیس رقابت و جایزه به مقام اول رده ی انفرادی_ گروهی: آقایان امید انتظاری، محمد حسین شریف زاده.
* اهدای لوح تقدیر و تندیس رقابت و جایزه به مقام دوم رده ی انفرادی_گروهی: آقایان امیررضا کامکار و سروش مرتضوی.
* تقدیر ویژه از شرکت کننده ی محترم ؛ خانم نگین صادقی نژاد از استان کرمان
در پایان لازم است از آقای مهندس محمد گوهریان که پشتیبانی‌هایشان همیشه و در تمامی برنامه‌ها همراه گروه است تقدیر و تشکر شود.
همچنین شایسته است از خانم آرزو کیال که زحمت پوشش تصویری و تهیه ی عکس برنامه را عهده‌دار شدند قدردانی شود.
لازم است از تمام کسانی که با حضور و رعایت قوانین، این برنامه را گرمی بخشیدند و برای هرچه بهتر برگزار شدن آن تلاش کردند تقدیر شود.
سر انجام پس از اختتامیه گروه ها عازم شهر مشهد شدند و حدود دو ساعت گذشته از بامداد روز دوشنبه سی‌ام شهریور ماه ۱۳۸۸ پنجمین رقابت منطقه ای صوفی رازی به پایان رسید.
به امید گسترش فعالیت‌های نجومی و ترویج علم زیبای نجوم . . .
عکس ها : آرزو کیال
